مقاوم سازی سقف نقش مهمی در تقویت مقاومت سازه هنگام وقوع زلزله دارد و به روش های مختلفی انجام می گیرد.
معرفی روش های مقاوم سازی سقف
مقاوم سازی سقف نقش موثری در تقویت و افزایش مقاومت سازه دارد. روش های مختلفی برای مقاوم سازی سقف سازه های ساختمانی وجود دارد که با توجه به نوع سقف و شرایط سازه متفاوت است. از انواع روش ها می توان مقاوم سازی سقف با استفاده از ورق های فولادی و مصالح FRP را نام برد. همچنین از مقاوم سازی به روش های قاب خمشی و دیوار برشی هم برای این کار استفاده می کنند. اولین گام در انتخاب روش مقاوم سازی این است که به نوع سقف توجه شود. به طور کلی، هدف از انجام این کار، پیشگیری از تخریب هنگام وقوع رخدادهای طبیعی، حوادث غیرمترقبه، خطاهای انسانی و غیرانسانی است. زلزله از مهم ترین حوادث طبیعی است که در صورت عدم مقاومت سازه می تواند لطمه های جبران ناپذیری را به وجود آورد. از خطاهای غیرانسانی می توان به خرابی و فرسودگی مصالح و تغییر کاربری ساختمان اشاره کرد. همچنین اشتباه در طراحی، عدم رعایت قوانین و مشکلات اجرایی از جمله خطاهای انسانی به شمار می آید.
آشنایی با انواع سقف
هنگام انتخاب روش مناسب برای مقاوم سازی سقف، باید به نوع سقف، نحوه اجرا، مصالح و ویژگی های خاص آن توجه شود. از انواع مختلف سقف می توان دال بتنی، تیرچه بلوک، تیرچه کرومیت، طاق ضربی و وافل را نام برد. دال بتنی در دسته سقف های مستحکم با وزن بالاست و بیشتر در مراکز صنعتی بزرگ استفاده می شود. تیرچه بلوک شامل دو بخش تیرچه و بلوک تو خالیِ پرکننده است. از این سقف در ساختمان های با اسکلت فلزی، آجری و بتنی استفاده می شود. در سقف تیرچه کرومیت، فضای میان تیرچه ها با بلوک سیمانی، کامپوزیت و یا سایر پرکننده ها، پر می شود. تیرچه کرومیت در مقایسه با تیرچه بلوک، وزن کمتر و انسجام بالاتری دارد. طاق ضربی وزن بالا و مقاومت کمی در برابر زلزله دارد و امروزه کمتر رایج است. مصالح مورد استفاده در این سقف، تیر، ملات گچ و خاک و آجر فشاری است. از سقف وافل بیشتر در بیمارستان ها و پارکینگ های مسقف استفاده می شود.
انواع روش های مقاوم سازی سقف
استفاده از ورق های فولادی یکی از روش های مقاوم سازی سقف است که اغلب در سازهای با سقف بتنی اجرا می شود. ورق های فولادی علاوه بر افزایش یکپارچگی و مقاومت در سقف های بتنی، خیز سازه را نیز کنترل می کنند. یکی از مزایای این روش، افزایش قابل توجه میزان سختی سقف سازه است. در این روش، مقاومت سقف در برابر ارتعاشات و زلزله بیشتر شده و بارهای وارده، به درستی منتقل می شوند. روش دیگر مقاوم سازی سقف استفاده از مصالح FRP است. FRP از الیاف و پلیمر تشکیل شده است و نقش مهمی در مقاومت سقف ها و ستون های بتنی دارد. FRP باعث مقاومت بیشتر سازه در برابر زلزله و تکان های محکم می شود. از مهم ترین کاربردهای FRP می توان به مقاومت بیشتر ظرفیت خمشی مثبت و منفی، افزایش مقاومت برشی، کنترل ترک ها و تقویت اتصالات سازه اشاره کرد. تقویت تمام اتصالات در یک سازه سبب استحکام، دوام و عمر بخش های اصلی ساختمان از جمله سقف ها می شود.
مزایای استفاده از روش FRP در مقاوم سازی سقف
یکی از بهترین روش ها برای مقاوم سازی سقف، روش FRP است. این روش از لحاظ سرعت و راحتی اجرا، وزن و مقاومت بسیار مورد توجه است. با کمک FRP می توان انواع سقف از جمله دال بتنی، کامپوزیت، تیرچه بلوک، تیرچه کرومیت و طاق ضربی را مقاوم تر نمود. این مصالح ضخامت کمی دارند و به این خاطر تغییری در معماری اجزای سازه به وجود نمی آورند. مقاومت کششی در آن ها بسیار بالاست و همین امر میزان استحکام سازه را چندین برابر بیشتر می کند. FRP علاوه بر ویژگی مقاوم سازی، به عنوان عایق رطوبتی هم مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از مقاوم سازی با این روش، میزان مقاومت برشی سازه و نیز مقاومت خمشی دال های یک طرفه و دو طرفه افزایش می یابد. FRP از گستردگی ترک های ایجاد شده جلوگیری می کند. مقاوم سازی با استفاده از مصالح FRP روش سریع و مقرون به صرفه است. مقاوم سازی در این روش نیاز به امکانات زیادی ندارد.
آرماتوربندی سقف
آرماتوربندی یکی از روش هایی است که به مقام سازی سقف در برابر عوامل بسیاری کمک می کند. این روش در سازه های بتنی به کار می رود و باعث مقاومت بیشتر بتن در برابر فشار می شود. آرماتوربندی استحکام کششی بتن را بالا می برد و در نتیجه، مقاومت سازه در برابر تنش های محیط افزایش پیدا می کند. یکی از کاربردهای مهم آرماتور این است که مانع ترک خوردن سقف و تخریب بتن می شود. سازه هایی که سقف آن ها به کمک آرماتور ساخته شده است، در مقایسه با سازه های دیگر مقاومت بسیار بالایی دارند. هنگامی که بتن در سقف بدون آرماتور قرار گیرد، در طول زمان به دلیل انقباض و انبساط ترک خواهد خورد. ایجاد ترک در سقف بدون آرماتور، موجب کاهش مقاومت و نفوذ آب به ترک می شود. این امر به مرور سقف را دچار خمش و پوسیدگی می کند. در واقع، آرماتوربندی سقف یکی از مهم ترین نکات در خصوص مقاوم سازی ساختمان است که باید به آن توجه شود.
بنابراین بهترین راه و ارزان ترین روش برای مقاوم سازی سقف، آرماتور بندی و استفاده از وافل و یوبوت پلاستیکی است. همچنین برای قبل از ساخت استفاده از جک های سقفی است.
هدف از مقاوم سازی
یکی از مهم ترین نقش های سقف در صنعت ساخت و ساز، اتصال میان بارهای لرزه ای و ثقلی در سازه است. مقاوم سازی سقف یکی از دلایل اصلی برای کاهش ریسک پذیری در برابر حوادث طبیعی نظیر زلزله است. به طور کلی، مقاوم سازی و تقویت در صنایع ساخت و ساز به منظور بالا بردن مقاومت در برابر عوامل محیطی و یا نیروهای وارد بر سازه است. نکته مهم این که باید با توجه به نوع سقف از روش مناسب و مخصوص استفاده کرد. مقاوم سازی سبب افزایش عمر و مقاومت سازه در برابر ارتعاشات زلزله می شود.