قالب تخت پلاستیکی بتن

قالب تخت پلاستیکی بتن چیست؟

قالب بتن یک سازه موقت است که بتن تازه و خمیری را تا زمان کسب مقاومت کافی در برگرفته و شکل مورد نظر را به آن می دهد. قالب باید بتن را در شکل مورد نظر نگه دارد و به سطح آن نمای دلخواه را بدهد. این قالب ها باید وزن افراد و تجهیزات روی آن را در هنگام کار تحمل کنند و بتن را در مقابل صدمات مکانیکی حفظ نمایند.

قالب ایده‌آل قالبی است که از کم شدن رطوبت بتن و نشت شیره آن جلوگیری کند و عایقی مناسب در برابر گرما و سرمای محیط باشد و میلگرد ها و سایر قطعاتی را که داخل بتن قرار می‌گیرند در محل مورد نظر نگه دارد و با سهولت از بتن جدا شود. انواع مختلفی از قالب ها در ساختمان استفاده می شوند، از معروف ترین قالب های مورد استفاده در ساختمان سازی، قالب های چوبی، فلزی و قالب پلیمری میباشند که هر کدام مزایا و معایبی دارند.

قالب پلیمری چیست؟

با پیشرفت علم شیمی و کاربرد آن در صنایع مختلف موفقیت های چشمگیری در تولید صورت گرفته است. یکی از مهم ترین تولیدات علم شیمی پلیمرها هستند. پلیمرها در قسمت های مختلف زندگی بشر امروز وجود دارند و با یک نگاه ساده به اطراف خود میبینیم که از انواع و اقسام این مواد استفاده می کنیم.

یکی از مهم ترین تولیدات پلیمری، قالب پلیمری است که امروزه استفاده از این محصول باعث تسهیل و سرعت در صنایع وابسته به آن شده است. این قالب ها از پلیمر فشرده تولید میشوند و مقاومت بسیار خوبی در مقابل ضربه و سایش دارند. برای تولید این قالب ها گرانول های پلیمر حرارت داده می شوند و در حالت مذاب داخل قالب های مخصوص تحت فشار ریخته می شوند و بعد از سرد شدن از قالب جدا می شوند.

قالب پلیمری در اندازه های گوناگون ساخته می شود و به صورت آماده در اختیار مهندسین ساخت و ساز قرار می گیرد. از قالب پلیمری برای ساختن انواع سازه ها مانند دیوارها، ستون ها و تیرها استفاده میشود. البته استفاده از این قالب ها برای طیف وسیعی از اهداف است و تنها محدود به ساخت و ساز نمیشود.

روش های ساخت قالب پلیمری

برای تولید قالب پلیمری از پنج روش استفاده می شود: روش اکستروژن، روش فشاری، روش دمشی، روش تزریقی و روش چرخشی.

روش اکستروژن بیشتر برای تولید وسایلی مانند نی و یا لوله های پی وی سی مناسب می باشد. این روش هزینه کمتری نسبت به سایر روش ها دارد و بهره وری آن بالاست. اما تولید قطعات به وسیله اکستروژن از لحاظ شکل محدود است و تنها قالب ها با اشکال خاص را به این روش میتوان تولید کرد.

در روش فشاری، پلاستیک مایع خام در قالب گرم می شود و سپس فشرده می شود تا شکل مورد نظر به وجود بیاید. به علت استفاده از دمای بالا در این روش قالب پلیمری تولید شده استحکام خوبی دارد. قطعات تولید شده توسط روش فشاری برای مواردی مناسب هستند که قطعه فلزی شکسته شده و قصد جایگزین کردن آن را داریم. چون قالب پلیمری تولید شده در این حالت استحکام بالایی دارد، می تواند جایگزین فلز شکسته شده شود. این روش زمانی مقرون به صرفه خواهد بود که قطعه مورد نظر طراحی پیچیده نداشته باشد.

برای تولید قطعات تو خالی با دیواره های نازک از قالب گیری دمشی استفاده می شود. این روش قالب گیری مانند فرایند تولید شیشه است. در این روش برای تولید قالب پلیمری، پلاستیک خام را حرارت می دهند و هوا را مانند بالون به داخل آن تزریق می کنند. سرعت کار در این نوع قالب گیری بسیار بالاست به طوری که در یک تایم کاری 12 ساعته می توان 1400 قالب پلیمری تولید کرد.

قالب گیری دمشی تقریبا به روش اکستروژن شباهت دارد. این روش تزریق تحت فشار در قالب مورد نظر صورت می گیرد و بعد از پر شدن قالب از پلاستیک مایع آن را خنک کرده و شکل مورد نظر حاصل می شود. از قالب گیری تزریقی برای تولید قطعات خودرو و یا وسایل جراحی استفاده می شود.

قالب گیری چرخشی با قرار دادن رزین یا پلاستیک مایع داخل قالب و چرخاندن آن با سرعت بالا انجام می گیرد. چرخش باعث می شود تمام سطح قالب با مایع پوشانده شود و یک شکل توخالی با دیواره های ضخیم تولید شود. این روش بسیار کاربردی و مقرون به صرفه است و مواد اولیه در آن کمتر مصرف می شود.

قالب های پلیمری که به روش دورانی تولید می شوند معمولا بزرگ،  توخالی و پیچیده هستند.

قالب تخت پلاستیکی چیست؟

قالب تخت پلاستیکی در واقع نوعی قالب پلیمری است که جایگزین قالب های فلزی در ساختمان سازی میشود. این قالب ها با ویژگی های خاص خود جایگزین مناسبی برای قالب های چوبی و فلزی هستند و به تدریج جایگاه خود را در صنایع ساختمان پیدا کرده اند. قالب تخت پلاستیکی در انواع و اقسام مختلف و در اندازه های متفاوت ساخته می شود و تا حد زیادی نیرو و هزینه مربوط به قالب گیری را در ساختمان سازی کاهش داده است.

مقایسه انواع قالب بندی در ساختمان

همانطور که گفته شد قالب ها با جنس های مختلف در بتن ریزی استفاده می شوند. سه نوع رایج قالب مورد استفاده در ساختمان قالب فلزی، چوبی و پلاستیکی یا قالب پلیمری می باشد.

 قالب چوبی

قالب چوبی یکی از متداول ترین مصالح مصرفی در قالب بندی است. چوب مورد استفاده در قالب باید صاف و بدون پیچ و تاب و گره باشد. این قالب ها در تیرها کاربرد وسیعی دارند. بعضی از قالب های چوبی پیش ساخته هستند و به صورت قطعات آماده استفاده میشوند. از مزایای قالب چوبی سبک بودن، سادگی اتصال،  طویل کردن تخته ها به یکدیگر با استفاده از میخ، داشتن ضریب هدایت حرارتی کمتر نسبت به فلز و دارا بودن مقاومت کششی، فشاری و برشی مناسب می باشد. اما قالب های چوبی به راحتی رطوبت را به خود جذب می کنند و دچار تغییر شکل و تغییر مقاومت می شوند. بنابراین استفاده از آنها در محل هایی که رطوبت زیادی دارد و یا سرما و گرما در آنجا زیاد تغییر می کند مناسب نمی باشد. از معایب دیگر استفاده از قالب های چوبی این است که استفاده از این قالب ها باعث قطع درختان می شوند که از این لحاظ نیز آسیب به محیط زیست وارد می کنند.

قالب فلزی

نوع دیگر قالب ساختمان، قالب فلزی است. در اغلب موارد بر حسب نوع کار، برای ساختن قطعات بتنی از قالب های فلزی استفاده می شود. قالب های فلزی هزینه بیشتری را می‌طلبند اما به دفعات متعدد در ساختمان استفاده می شوند، بنابراین اقتصادی تر خواهند بود. اما قالب های فلزی به راحتی زنگ می زنند و نباید در مجاورت رطوبت قرار گیرند و نگهداری این قالب ها سخت تر و وزن آنها بیشتر می باشد.

قالب تخت پلاستیکی

قالب تخت پلاستیکی بتن وزن پایینی دارد و کاربرد آن راحت تر است و به بعضی رسیدگی ها مانند روغن کاری نیاز ندارد. قالب تخت پلاستیکی استحکام مناسبی دارد و در ابعاد و شکل هایی گوناگون قابل تولید است.

به علت پایین بودن وزن قالب تخت پلاستیکی کار با آن راحت تر است. این قالب ها زنگ نمی زنند و نگهداری آنها آسان تر است. علی رغم این که قالب تخت پلاستیکی استحکام قابل قبولی دارد اما نباید از آن انتظار داشت مانند ستون های فلزی محکم باشد. در هنگام آسیب دیدن قالب تخت پلاستیکی می توان آن را به وسیله چسب های مخصوص و یا جوش تعمیر کرد. قالب پلیمری برای مناطقی که آب و هوای مرطوب دارد و سازه های فلزی در آن زنگ زده و آسیب میبینند بسیار مناسب می باشد. نگهداری قالب پلیمری  راحت تر است و به راحتی آتش نمی گیرد در نتیجه ایمنی بیشتری دارد. قالب تخت پلاستیکی بتن به دفعات مکرر قابل استفاده در ساختمان می باشد.

البته باید توجه داشته باشیم که استفاده از قالب پلیمری نیاز به زیرسازی بیشتری دارد و بهترین استفاده از این قالب ها در دیوارها و سنگ های بتنی می باشد. در صورت وجود انواع دیگر قالب، ترجیحاً بهتر است برای ستون ها از قالب تخت پلاستیکی استفاده نشود.

آماده سازی قالب پلیمری برای بتن ریزی

بعد از آرماتور بندی دیوار، نوبت به بتن ریزی میرسد. ابتدا باید قالب پلیمری نصب شود. قالب ها فشار جانبی بسیاری را تحمل می‌کنند؛ چون وزن مخصوص بتن زیاد است بنابراین در قالب بندی باید به جزئیات توجه کرد. ابتدا قالب ها آماده می‌شوند برای آماده‌سازی سریعتر قالب های پلیمری معمولا این کار را همزمان با آرماتوربندی انجام می‌دهند. پنل های قالب پلیمری در کارگاه آماده میشوند. پنل ها را به وسیله پین و گوه به هم وصل می کنند. سولجر ها را با گیره متوسط روی پنل ها نصب می کنند. وظیفه سولجرها بالا بردن مقاومت قالب پلیمری در برابر نیروهای جانبی بتن است. سولجرها  پنل ها را یکپارچه می کنند که این امر باعث راحت شدن جابجایی قالب خواهد شد. درصدی از قالب ها سوراخ دار هستند.

پنل ها را نصب میکنند و پروفیل ها و سولجرها را به آن اتصال می دهند. از بعدهای تمام رزوه شده برای حفظ فاصله قالب های دو سمت دیوار استفاده میشود. قالب های سوراخ دار به این منظور تعبیه شده‌اند. استفاده از این روش ها به خاطر این است که دیوار دفرمه نشود. قالب ها را به وسیله ای جک فیکس می کنند تا برای بتن ریزی آماده شود. در بتن، حباب هوا وجود دارد که باید آنها را خارج کرد. برای خارج کردن حباب هوا از ویبره استفاده می کنند. زمان ویبره ۵ الی ۱۵ ثانیه است و اگر بیشتر از این باشد باعث کاهش مقاومت بتن میشود. از پشت قالب ها هم ویبره پشت قالبی انجام می گیرد. دیوارها و ستون‌های بلند در دو مرحله بتن ریزی می شوند. از بخش های مختلف بتن نمونه برداری میکنند و به آزمایشگاه می فرستند تا ببینند که کیفیت بتن مناسب هست یا نه. بعد از این مرحله به بتن فرصت می دهند تا خود را بگیرد.

جدا کردن قالب تخت پلاستیکی از بتن

بعد از بتن ریزی و رسیدن آنها به مقاومت مورد نظر باید قالب ها جدا شوند. زمان قالب برداری نسبت به بتن مصرفی و شرایط محیط محاسبه می‌شود. قالب‌ها هنگامی باز میشوند که به مقاومتی رسیده باشند که تنش ها را تحمل کنند. برای باز کردن قالب ها باید نکاتی رعایت شود تا به بتن آسیب نرسد و قالب ها نیز دچار ضربه نشوند. قالب ها باید به صورت تدریجی و بدون ضربه باز شوند. چون بتن هنگام باز کردن قالب ها، هنوز به ۱۰۰ درصد مقاومت فشاری نرسیده است. بنابراین قالب ها باید به تدریج باز شوند تا مشکلی پیش نیاید. قالب های باز شده را در جای مناسب در کارگاه دپو می کنند تا در مصارف بعدی از آنها استفاده شود. قبل از دپو، قالب ها باید از بتن پاک شوند.

قیمت قالب تخت پلاستیکی در بازار

قیمت قالب تخت پلاستیکی در بازار با توجه به ابعاد و وزن آن متفاوت است. در بازار قالب های پلیمری در ابعاد مختلف وجود دارند.  رایج ترین اندازه های قالب پلیمری در بازار ۱۰۰ در ۵۰، 100 در ۲۵ و 100 در 15می باشد. همچنین متریال مورد استفاده در قالب ها می تواند سفید یا سیاه باشد. وزن قالب ها نیز از 8/1 کیلوگرم تا ۶ کیلوگرم متغیر می باشد. بنابراین خریدار قالب تخت پلاستیکی با توجه به نیاز خود باید قالب پلیمری مورد نظر را تهیه نماید. با توجه به نوسان قیمت در بازار، معمولا فروشندگان قیمت ثابتی را برای این قالب بیان نمی کنند. بنابراین خریدار قالب تخت پلاستیکی برای دریافت قیمت آن باید به فروشگاه های معتبر فروش قالب پلیمری مراجعه کرده و قیمت به روز آن را دریافت کند.

فروشگاه های مختلف صنایع ساختمانی قالب تخت پلاستیکی بتن را به سازندگان ساختمان عرضه می کنند. قبل از خرید قالب پلیمری توصیه می شود از یک مشاور آگاه در این زمینه مشاوره گرفته شود تا قالب ها با مناسب ترین قیمت و بهترین کیفیت تهیه شوند و در موقعیت های مناسب ساختمان سازی استفاده شوند. زیرا همان طور که گفته شد با وجودی که قالب پلاستیکی بتن مزایای بسیار زیادی نسبت به قالب های فلزی و چوبی دارند اما نحوه استفاده و مکان هایی که به نحو احسن می توان از این قالب ها بهره گرفت نیاز به علم کافی دارد.